Ամենահայտնի ամսագրերի շապիկները բոլոր ժամանակների ընթացքում

Մեդիայի պատմության մեջ քիչ են այնպիսի մշակութային արտեֆակտները, որոնք ունեցել են այնպիսի ուժ, ինչպիսին ամսագրի շապիկն է՝ սահմանելու մի ամբողջ դարաշրջան, հրահրելու քննարկումներ և ձևավորելու հավաքական հիշողություն։ Սոցիալական մեդիայի և վայրկենական տեսահոլովակների դարից շատ առաջ ամսագրերի շապիկները դառնում էին իրենց ժամանակի «կադրերը»՝ հզոր, տպավորիչ և երբեմն էլ սկանդալային պատկերներ, որոնք միաժամանակ արտացոլում էին և մարտահրավեր նետում իրենց շրջապատող իրականությանը։

Ամսագրի խոշոր շապիկին հայտնվելը ոչ միայն պատիվ էր․ դա նաև հայտարարություն էր՝ մշակութային նշանակության մասին։

Տարիների ընթացքում որոշ շապիկներ վերածվեցին իսկական խորհրդանիշների՝ վիզուալ լրագրության և դիզայնի այնպիսի ստեղծագործությունների, որոնք շարունակում են ապրել պատմության մեջ, անընդհատ քննարկվել, ուսումնասիրվել ու վերատպվել։ Այս հոդվածում կանդրադառնանք բոլոր ժամանակների ամենահայտնի ամսագրերի շապիկներին և կփորձենք հասկանալ, թե ինչու են դրանք այդքան կարևոր։

Ինչու են ամսագրերի շապիկները կարևոր

Շապիկը ամսագրի «դուռն» է։ Այն պետք է գրավի հայացքը, առաջացնի զգացմունք և ստիպի վերցնել համարը։ Իրականում մեծ շապիկը ավելին է անում, քան պարզապես գովազդում բովանդակությունը․ այն մեկ պատկերով փոխանցում է գաղափար, զգացում կամ իրադարձություն։

Այդպիսի ամսագրերը՝ Time, Life, Vogue, Rolling Stone, դարձան մշակութային երևույթներ, քանի որ նրանց շապիկները հաճախ դուրս էին գալիս լրագրության սահմաններից և վերածվում վիզուալ արվեստի։ Դրանք ձևավորում էին նորաձևություն, քաղաքականություն, փոփ-մշակույթ և անգամ հասարակական բանավեճեր։ Երբ նայում ենք ամենահայտնի շապիկներին, մենք նայում ենք ոչ միայն ամսագրին, այլև հենց պատմությանը։

National Geographic — «Աֆղան աղջիկը» (1985թ․ հունիս)

Հավանաբար պատմության մեջ ամենաճանաչված շապիկը National Geographic-ի 1985թ․ հունիսյան համարըն էր՝ Շարբատ Գուլայի դիմանկարով, ով հայտնի դարձավ որպես «Աֆղան աղջիկ»։ Լուսանկարիչ Սթիվ ՄաքՔերիի կադրում նրա թափանցիկ կանաչ աչքերը դարձան համաշխարհային խորհրդանիշ՝ արտագաղթի ճգնաժամի և մարդկային տոկունության։

Այս շապիկը շատ ավելին արեց, քան պարզապես վաճառեց ամսագիր։ Այն մարդասիրական երանգ տվեց հեռու պատերազմին ու գլոբալ խնդիրները դարձրեց անձնական։ Շատերի համար սա առաջին անգամ էր, երբ նրանք մտածեցին պատերազմի ազդեցության մասին երեխաների կյանքում։

Rolling Stone — Ջոն Լենոն և Յոկո Օնո (1981թ․ հունվար)

Ջոն Լենոնի ողբերգական մահից ընդամենը մի քանի շաբաթ անց Rolling Stone-ը հրատարակեց մի շապիկ, որը դարձավ պատմական։ Լուսանկարիչ Էնի Լեյբովիցը նկարեց մերկ Լենոնին, որը գրկել էր ամբողջովին հագնված Յոկո Օնոյին՝ խոցելիության ու սիրո դիրքով։

Այս լուսանկարը խորը ազդեցություն թողեց, քանի որ դա Լենոնի վերջին ֆոտոսեսիան էր։ Այն դարձավ ոչ միայն սիրո խորհրդանիշ, այլև ողբերգական հրաժեշտ։

Vanity Fair — Դեմի Մուրը հղիության ժամանակ (1991թ․ օգոստոս)

Երբ Դեմի Մուրը հայտնվեց մերկ և visibly հղի Vanity Fair-ի շապիկին, դա ցնցեց աշխարհը։ Էնի Լեյբովիցի լուսանկարը մարտահրավեր նետեց գեղեցկության, կանացիության և հասարակության «ընդունելի» չափանիշներին։

Այդ ժամանակ հղիության թեման գրեթե չէր քննարկվում մեդիայում։ Մուրի շապիկը հղիությունը ցույց տվեց որպես գեղեցիկ և հզոր վիճակ։ Այն բացեց ճանապարհ նոր խոսակցությունների՝ կնոջ մարմնի մասին, և սկիզբ դրեց «աստղային» հղիության հայտարարությունների մշակույթին։

Time — «Արդյո՞ք Աստված մահացել է» (1966թ․ ապրիլ)

Ամենասկանդալային շապիկներից մեկը Time-ի մինիմալիստական դիզայնն էր․ մեծ կարմիր տառերով գրված հարց. «Is God Dead?» («Արդյո՞ք Աստված մահացել է»): Առանց որևէ պատկերային լուծման՝ միայն խոսքեր։

Այս շապիկը արտացոլեց ամերիկյան հասարակության մեջ աճող աշխարհիկ տրամադրությունները և կրոնի դերի շուրջ քննարկումները։ Այն դատապարտվեց կրոնական առաջնորդների կողմից, սակայն ունեցավ հսկայական վաճառք և դարձավ մշակութային նշաձող։

Esquire — Մուհամմեդ Ալի՝ Սուրբ Սեբաստիայի կերպարով (1968թ․ ապրիլ)

1960-ականներին Esquire-ը հայտնի դարձավ իր համարձակ շապիկներով, իսկ դրանցից ամենահայտնին Մուհամմեդ Ալիի պատկերըն էր՝ Սուրբ Սեբաստիայի կերպարում, խոցված նետերով։

Այդ ժամանակ Ալիին արգելել էին մենամարտել, քանի որ նա հրաժարվել էր մասնակցել Վիետնամի պատերազմին՝ իր կրոնական և բարոյական համոզմունքների պատճառով։ Շապիկը նրան ներկայացրեց որպես մարտիրոս՝ ցույց տալով այն անարդարությունը, որին նա բախվել էր։

The New Yorker — 11 սեպտեմբերից հետո (2001թ․ սեպտեմբեր)

11 սեպտեմբերի ահաբեկչություններից հետո The New Yorker-ը հրատարակեց ամենանուրբ և հզոր շապիկներից մեկը։ Արտ Սպիգելմանն ու Ֆրանսուազ Մուլին պատկերեցին Երկվորյակ աշտարակների սիլուետները՝ սև գույնով սևի վրա, գրեթե անտեսանելի։

Դա զուսպ, լուռ և հարգալից արձագանք էր ազգային ողբերգությանը։ Մինիմալիզմը թողեց տեղ վշտի ու խորհելու համար և դարձավ վիզուալ զսպվածության գլուխգործոց։

Vogue — Բեյոնսե (2018թ․ սեպտեմբեր)

Vogue-ը բազմաթիվ հիշարժան շապիկներ է ունեցել, սակայն 2018թ․ սեպտեմբերյան համարը դարձավ պատմական։ Բեյոնսեն հայտնվեց շապիկին՝ լուսանկարիչ Թայլեր Միտչելի կադրում։ Նա դարձավ առաջին սևամաշկ լուսանկարիչը, որին վստահվեց Vogue-ի շապիկը ամսագրի 125-ամյա պատմության մեջ։

Այս շապիկը միայն Բեյոնսեի մասին չէր․ այն նաև ներկայացում էր բազմազանության, հասանելիության և սահմանների կոտրման մասին։ Այսօր այն համարվում է նորաձևության և մշակույթի պատմության առանցքային պահ։

People — Առաջին համարը (1974թ․ մարտ)

Երբեմն հայտնի է դառնում այն շապիկը, որից ամեն ինչ սկսվում է։ People-ի առաջին համարը, 1974թ․ մարտին, Միա Ֆերոուի լուսանկարով, ընդմիշտ փոխեց մեդիայի աշխարհը։

Ամսագիրը կենտրոնացավ հայտնի մարդկանց և մարդկային պատմությունների վրա՝ սկիզբ դնելով փոփ-մշակույթի նոր էջին։

Life — Լուսնի վրա վայրէջքը (1969թ․ օգոստոս)

Life-ի շապիկը, որտեղ պատկերված էր տիեզերագնաց Բազզ Օլդրինը Լուսնի մակերևույթին, հավերժացրեց մարդկության ամենամեծ նվաճումներից մեկը։

Լուսնի վրա վայրէջքը համաշխարհային իրադարձություն էր, իսկ Life-ի շապիկը տվեց դրան վիզուալ հավերժություն։ Այն մինչ օրս մնում է պատմության ամենահուսադրող ու ոգեշնչող շապիկներից մեկը։

Ի՞նչն է դարձնում շապիկը «խորհրդանշական»

Վերը նշված օրինակներից կարելի է առանձնացնել մի քանի հատկանիշ.

1. Մշակութային արդիականություն — արտացոլում են կամ վիճարկում ժամանակի հարցերը։

2. Զգացմունքային ուժ — առաջացնում են հզոր զգացումներ՝ հիացմունք, վիշտ, զայրույթ կամ ուրախություն։

3. Վիզուալ համարձակություն — լուսանկարն ու դիզայնը պետք է անմոռանալի լինեն։

4. Պատմական նշանակություն — կապված են մեծ իրադարձությունների և փոփոխությունների հետ։

Լավագույն շապիկները ոչ միայն ամսագիր են վաճառում, այլև ձևավորում են հիշողություններ ու քննարկումներ։

Ամսագրերի շապիկների ապագան

Այսօր՝ թվային դարում, ամսագրերը այլևս այն գերիշխող մեդիան չեն, ինչ նախկինում։ Բայց շապիկները դեռ կարևոր են։ Թվային տարբերակներում դրանց պատկերները տարածվում են սոցիալական ցանցերում և հաճախ դառնում են վիրուսային։

Vogue, Time, Rolling Stone և մյուսները շարունակում են ստեղծել շապիկներ, որոնք քննարկումների առիթ են դառնում՝ ապացուցելով, որ այս արվեստը դեռ կենդանի է։ Ինտերնետն անգամ նոր կյանք է տվել շապիկներին՝ դարձնելով դրանք ավելի հասանելի, քան երբևէ։

Վերջաբան

Ամենահայտնի ամսագրերի շապիկները պարզապես գեղեցիկ պատկերներ չեն։ Դրանք վիզուալ տարեգրություններ են՝ մշակույթի, քաղաքականության ու ինքնության արտացոլանք։ «Աֆղան աղջկա» խորը հայացքից մինչև Բեյոնսեի վեհաշուք դիմանկարը՝ դրանք ցույց են տալիս, որ մեկ պատկերն անգամ կարող է իր մեջ կրել մի ամբողջ դարաշրջան։

Մեդիան շարունակում է փոխվել, սակայն ամսագրի շապիկը կմնա խորհրդանիշ՝ ապացույց, որ դիզայնը, լուսանկարչությունն ու պատմասացությունը միասին կարող են ստեղծել իսկապես անմոռանալի մի բան։