Յուրաքանչյուր հայկական ընտանիքում Նոր տարին ոչ թե պարզապես տոն է, այլ
հատուկ օրերի շարք՝ լի ջերմությամբ, սիրով և հին ավանդույթներով: Տան
զարդարումից մինչև ավանդական կերակուրների պատրաստումը, տարվա առաջին
հյուրից մինչև վերջին նորտարյա մաղթանքը՝ յուրաքանչյուր պահ կրում է
հատուկ իմաստ և նշանակություն:

Փոքրիկ Սոֆիան անհամբերությամբ սպասում էր տոնի մոտենալուն: Այս տարի
նրան ուրախացրեց հատուկ նվեր՝ հայկական նորտարյա ավանդույթների մասին
գունավոր գիրքը: “Նայիր,” – ասում էր մայր Աննան, – “այստեղ գրված է, թե
ինչպես էին մեր նախնիները պատրաստվում Նոր տարվան, ինչ կերակուրներ էին
դնում սեղանին, և ինչու է այդքան կարևոր առաջին հյուրը նոր տարում”:

Ամեն երեկո քնելուց առաջ Սոֆիան բացում էր իր գիրքը և իմանում էր ինչ-որ
նոր բան: Նա իմացավ, թե ինչու պետք է նորտարյա սեղանին անպայման լինեն
չիր և ընկույզ, ինչու է կարևոր, որ տունը մաքուր և հարմարավետ լինի տոնից
առաջ, և ինչ մաղթանքներ է ընդունված ասել, երբ ժամացույցը խփում է
տասներկուսը:

Նախանորտարյա օրերին տունը լցվեց հաճելի հոգսերով: Տատիկ Հասմիկը
պատրաստում էր իր հայտնի գաթան, իսկ Սոֆիան, հետևելով գրքի նկարներին,
օգնում էր զարդարել նորտարյա ծառը ավանդական հայկական խաղալիքներով:
“Տես,” – ցույց էր տալիս նա կրտսեր եղբայր Արմանին, – “յուրաքանչյուր
զարդ ունի իր իմաստը: Նուռը բերում է առատություն, խաղողը՝
բարօրություն”:

Խոհանոցում տիրում էր հատուկ մթնոլորտ: Սոֆիան հպարտությամբ բացատրում էր
բոլորին, թե ինչու հայկական նորտարյա սեղանին պետք է լինի որոշակի
քանակությամբ կերակուրներ, և ինչ նշանակություն ունի դրանցից
յուրաքանչյուրը: Նրա գիրքը դարձել էր տոնական ավանդույթների իսկական
ուղեցույց:

“Գիտե՞ք,” – կիսվում էր Սոֆիան հյուրերի հետ, – “առաջ Հայաստանում Նոր
տարին տոնում էին մարտին, երբ բնությունն արթնանում էր ձմեռային քնից”:
Մեծերը ժպիտով լսում էին նրա պատմությունները՝ զարմանալով, թե որքան
հետաքրքիր բաներ կարող է երեխան իմանալ լավ գրքից:

Նոր տարվա գիշերը, երբ ամբողջ ընտանիքը հավաքվել էր տոնական սեղանի
շուրջ, պապիկ Գարեգինը խնդրեց Սոֆիային պատմել յուրաքանչյուր կերակրի
նշանակության մասին: Գիրքը ձեռքին՝ նա բացատրում էր, թե ինչու պետք է
սեղանին լինեն ձուկ, չամիչով փլավ, մրգեր և քաղցրավենիք: “Դա նրա համար
է, որ տարին լինի հարուստ և քաղցր,” – վստահորեն եզրափակեց նա:

Հատկապես բոլորին տպավորեց, թե ինչպես Սոֆիան բացատրեց առաջին հյուրի՝
“առաջին ոտքի” ավանդույթը: Նա պատմեց, որ հին հավատալիքի համաձայն, հենց
առաջին հյուրն է որոշում, թե ինչպիսին կլինի ամբողջ տարին: Դրա համար էլ
այդքան կարևոր է, որ այդ մարդը լինի բարի և տուն բերի լավ մաղթանքներ:

Նորտարյա տոները թռան մեկ օրվա պես, բայց գրքի շնորհիվ յուրաքանչյուր պահ
լցված էր հատուկ իմաստով: Սոֆիան ոչ միայն մասնակցում էր
տոնակատարությանը՝ նա հասկանում էր յուրաքանչյուր ավանդույթի
նշանակությունը և կարող էր բացատրել այն ուրիշներին:

Տոներից հետո հարևան երեխաները հաճախ էին գալիս Սոֆիայի մոտ՝ նրա հրաշալի
գիրքը տեսնելու: Նա հաճույքով ցույց էր տալիս նրանց նկարները և պատմում
էր պատմություններ այն մասին, թե ինչպես էին առաջ Նոր տարին տոնում
Հայաստանում:

Մեր ժամանակակից աշխարհում, որտեղ հին սովորույթները երբեմն կորչում են
առօրյա հոգսերի մեջ, հատկապես կարևոր է պահպանել կապը նախնիների
ավանդույթների հետ: Եվ ի՞նչը կարող է ավելի լավ լինել, քան այդ
գիտելիքները փոխանցել հետաքրքիր պատմությունների միջոցով, որոնք
հասկանալի են նույնիսկ ամենափոքրերին:

Գուցե ձեր ընտանիքում էլ մեծանում են երեխաներ, ովքեր հետաքրքրված են
հայկական ավանդույթներով: Մտածեք, թե որքան կարևոր է նրանց տալ
հնարավորություն՝ իմանալու իրենց արմատների մասին վառ կերպարների և
հասկանալի բացատրությունների միջոցով: Չէ՞ որ յուրաքանչյուր այդպիսի գիրք
ոչ միայն պատմությունների ժողովածու է, այլ իսկական բանալի՝ հասկանալու
համար հարուստ մշակութային ժառանգությունը, որը մենք փոխանցում ենք մեր
երեխաներին: